ಮಹಾದೇವ್ ದೇಸಾಯಿ

ಮಹಾದೇವ್ ದೇಸಾಯಿ ಅಥವಾ ಮಹಾದೇವ್ ಹರಿಭಾಯಿ ದೇಸಾಯಿ (1 ಜನವರಿ 1892 - 15 ಆಗಸ್ಟ್ 1942) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಗಾರ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ಬರಹಗಾರ ಮತ್ತು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧರಾಗಿದ್ದರು. ಮಹಾದೇವ್ ದೇಸಾಯಿ ಜನವರಿ 1, 1892 ರಂದುಗುಜರಾತ್‌ನ ಸೂರತ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಓಲ್ಪಾಡ್ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿರುವ ಸರಸ್ ಎಂಬ ಹಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಅನವಿಲ್ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು, ಅವರ ತಂದೆ ಹರಿಭಾಯಿ ದೇಸಾಯಿ ಶಾಲಾ ಶಿಕ್ಷಕರಾಗಿದ್ದರು. ಈ ಕುಟುಂಬ ಮೂಲತಃ ಅದೇ ಜಿಲ್ಲೆಯ ದಿಹೆನ್‌ನಿಂದ ಬಂದವರು. ಅವರು ಕೇವಲ ಏಳು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರ ತಾಯಿ ಜಮ್ನಾಬೆನ್ ಅವರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡರು.  1905 ರಲ್ಲಿ, 13 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ಮಹಾದೇವ್ ದುರ್ಗಾಬೆನ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು. ಅವರು ಸೂರತ್ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆ ಮತ್ತು ಮುಂಬೈನ ಎಲ್ಫಿನ್‌ಸ್ಟೋನ್ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರು. ದೇಸಾಯಿ ಬಿಎ ಪದವಿ ಪಡೆದರು, ಮತ್ತು 1913 ರಲ್ಲಿ ಎಲ್.ಎಲ್.ಬಿ ಪೂರೈಸಿದ ನಂತರ ಬಾಂಬೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಹಕಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕಿನಲ್ಲಿ ಇನ್ಸ್‌ಪೆಕ್ಟರ್ ಆಗಿ ಕೆಲಸ ಪಡೆದರು

ಗುಜರಾತ್ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರಾದ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಸರ್ದಾರ್ ವಲ್ಲಭಭಾಯಿ ಪಟೇಲ್ ಅವರ ಜನ್ಮಸ್ಥಳ ಮತ್ತು ಮನೆಯೂ ಆಗಿತ್ತು. ನರಹರಿ ಪಾರಿಖ್, ಮೋಹನ್ ಲಾಲ್ ಪಾಂಡ್ಯ ಮತ್ತು ರವಿಶಂಕರ್ ವ್ಯಾಸ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಗಾಂಧಿಯವರೊಂದಿಗೆ ಸೇರಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಾಗ ದೇಸಾಯಿ ಅಹಮದಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುವ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು 1917 ರಿಂದ 1942 ರವರೆಗೆ 25 ವರ್ಷಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಶ್ರದ್ಧಾಭರಿತ ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾದರು.  ಅವರು, ಕೇವಲ, ಒಬ್ಬ, ಆಪ್ತ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿರದೆ, ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ, ಆಲೋಚನೆಗಳು, ಮತ್ತು, ತತ್ವಗಳ, ಪ್ರಮುಖ, ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು, ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ, ಭಾಷಣಗಳು, ಲೇಖನಗಳು, ಮತ್ತು, ಪತ್ರಗಳನ್ನು, ನಿಖರವಾಗಿ, ದಾಖಲಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ, ದಿನಚರಿಗಳು, ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ, ಜೀವನ, ಮತ್ತು, ಚಿಂತನೆಗಳ, ಬಗ್ಗೆ, ಅಮೂಲ್ಯವಾದ, ಒಳನೋಟಗಳನ್ನು, ನೀಡುತ್ತವೆ. 

ಈ ನಾಲ್ವರು ಗಾಂಧಿಯವರ ಆರಂಭಿಕ ಬೆಂಬಲಿಗರಾಗಿದ್ದರು. ಎಲ್ಲಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ದಂಗೆಗಳ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಹಾದೇವ್ ದೇಸಾಯಿ ಅವರನ್ನು ಗಾಂಧಿಯವರೊಂದಿಗೆ ಜೋಡಿಸಲಾಯಿತು. ಗಾಂಧಿಯವರು ೧೯೩೧ ರಿಂದ ೧೯೩೪ ರವರೆಗೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಪುಣೆ ಬಳಿಯ ಯೆರಾವ್ಡಾ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಸೆರೆವಾಸ ಅನುಭವಿಸಿದ ಸಮಯವು ಪ್ರಮುಖ ಆಸಕ್ತಿಯ ಅವಧಿಯಾಗಿದೆ. ಈ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇಸಾಯಿ ಅವರು ಗಾಂಧಿಯವರ ಬಗ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳವಳಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟು ಆಗಾ ಖಾನ್ ಅರಮನೆಗೆ ಸೆರೆವಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಕಳುಹಿಸಲ್ಪಟ್ಟಾಗ, ಅವರು ಆಗಸ್ಟ್ ೧೫, ೧೯೪೨ ರಂದು ನಿಧನರಾದರು. 

ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ದೇಸಾಯಿಯವರ ಮರಣದಿಂದ ಗಾಂಧಿಯವರು ದಂಗಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ, ಅಕಾಲಿಕ, ಮರಣವು, ಗಾಂಧೀಜಿಯವರಿಗೆ, ಒಂದು, ದೊಡ್ಡ, ವೈಯಕ್ತಿಕ, ನಷ್ಟವಾಗಿತ್ತು. ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಕಸ್ತೂರ್ಬಾ ಗಾಂಧಿ ಇಬ್ಬರೂ ಅವರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮಗನಂತೆ ನೋಡಿದ್ದರು, ಮತ್ತು ಅವರ ಸಾವಿಗೆ ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಗಾಂಧಿಯವರ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಶೋಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.  ಗಾಂಧಿಯವರು ಸ್ವತಃ ದೇಸಾಯಿಯವರ ದೇಹವನ್ನು ತೊಳೆದು ಇಂದು ಅವರ ಸಮಾಧಿ ಇರುವ ಅರಮನೆಯ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ಮಾಡಿದ್ದರು.

ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಹೋರಾಟಗಳ ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ೯ ಸಂಪುಟಗಳಲ್ಲಿ 'ಡೇ ಟು ಡೇ ವಿತ್ ಗಾಂಧಿ' ಎಂಬ ಡೈರಿಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ. ಇದೇ ಬರಹಕ್ಕಾಗಿ ಅವರಿಗೆ 1955ರಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶತಿ ಲಭಿಸಿದೆ.  ಅವರ ಮಗ ನಾರಾಯಣ್ ದೇಸಾಯಿ ಕೂಡ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾಗಿದ್ದರು.  ಭಾರತೀಯ ಅಂಚೆ ಇಲಾಖೆಯು ೧೯೮೩ ರಲ್ಲಿ ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಅಂಚೆಚೀಟಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಿತು ಅವರ ಮಗ ನಾರಾಯಣ್ ದೇಸಾಯಿ ಕೂಡ ಒಬ್ಬ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಗಾಂಧಿವಾದಿ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ ಮತ್ತು ಬರಹಗಾರರಾಗಿದ್ದರು, ಅವರು ಮಹಾದೇವ್ ದೇಸಾಯಿಯವರ ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ 'ದಿ ಫೈರ್ ಅಂಡ್ ದಿ ರೋಸ್' ಅನ್ನು ಬರೆದರು, ಗುಜರಾತ್ ವಿದ್ಯಾಪೀಠದ ಸಮಾಜ ವಿಜ್ಞಾನ, ಕಲೆ ಮತ್ತು ಮಾನವಿಕ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಮಹಾದೇವ ದೇಸಾಯಿಯವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಮಹದೇವ್ ದೇಸಾಯಿ ಸಮಾಜಸೇವಾ ಮಹಾವಿದ್ಯಾಲಯ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು