ದ್ರೌಪದಿಗೆ ಸರಿಸಮನಾದ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಹಿಳೆ ಯಾರಾದರೂ ಇದ್ದಾರೆಯೇ ಎಂದು ಕೇಳಿದಾಗ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಋಷಿಯು ಯುಧಿಷ್ಠಿರನಿಗೆ ಮಾಳವ ರಾಜರ (ಮಾಳ್ವ) ಹಿಂದಿನ ಕಥೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಮದ್ರಾ ರಾಜ ಅಶ್ವಪತಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಪತ್ನಿ ಮಾಳವಿಯವರಿಗೆ ಒಬ್ಬ ಮಗಳು, ಸಾವಿತ್ರಿ ಮತ್ತು ಅವರ ತಾಯಿ ಮಾಳವಿಯ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಮಾಳ್ವರು ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ 100 ಗಂಡು ಮಕ್ಕಳಿದ್ದರು.ಮಾಳ್ವರನ್ನು ಪತಂಜಲಿಯ ಮಹಾಭಾಶ್ಯದಲ್ಲಿ (IV. 1.68) ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಮೊದಲು, ಮಾಳವ (ಮಾಳ್ವ) ಒಂದು ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಜ್ಯವಾಗಿತ್ತು.
ಯುದ್ಧದ ನಂತರ, ಇದನ್ನು ಹಸ್ತಿನಾಪುರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಸಾಮಂತ ರಾಜ್ಯವಾಗಿತ್ತು.ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 1634ರಲ್ಲಿ, ಮಹಾಪದ್ಮ ನಂದನು ಮಗಧ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡು, ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ರಾಜರನ್ನು ಕೊಂದು, ಕ್ಷತ್ರಿಯೇತರ ರಾಜರನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ಅದರಲ್ಲಿ ಮಾಳ್ವ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವೂ ಒಂದಾಗಿತ್ತು.
ಮಾಳ್ವ ರಾಜನನ್ನು ನಂದನು ಕೊಂದನು ಆದರೆ ಅವನ ಜನಾಂಗವು ಜೀವಂತವಾಗಿತ್ತು. ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 850ರಲ್ಲಿ, ಧುಂಜಿ ಎಂಬ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಯೋಧನು ಮಾಳ್ವ ಜನರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮಾಳ್ವ ರಾಜ್ಯದ ರಾಜನಾದನು. ಆದರೆ ಕಣ್ವ ರಾಜವಂಶದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ರಾಜ ನಾರಾಯಣನು ಮಗಧವನ್ನು ಆಳುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅವನು ಮಗಧ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಾರ್ವಭೌಮರ ಸಾಮಂತರಾಗಿರಬೇಕಾಯಿತು. ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 730ರಲ್ಲಿ, ಧುಂಜಿ ಕುಟುಂಬದ ವಂಶಸ್ಥರೊಬ್ಬರು ಮಾಳ್ವವನ್ನು ಸ್ವತಂತ್ರ ರಾಜ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು.
ಅವನು ಮಗಧವನ್ನು ಆಳಿದ ಆಂಧ್ರದ ರಾಜನಾದ ಶ್ರೀ ಶಾತಕರ್ಣಿಯೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು. ಅವನ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯಲ್ಲಿ, ಮಗಧದಲ್ಲಿ ಸ್ಕಂದಸತಂಭಿನ್ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಮಾಳ್ವ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆಯಿತು.
ಇದು ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 725ರಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿತು ಮತ್ತು ಅವರು ದುರ್ಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದ ಮಗಧದೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹಪರ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು.
ಈ ವರ್ಷದಿಂದ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ಯುಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು "ಮಾಳವ ಗಣ ಶಕ" ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.
ಅವರ ಶಕ (ಯುಗ) ದ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 232ಕ್ಕೆ ಸಮಾನವಾದ 493ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಅಂದರೆ ಗುಪ್ತ ಶಕನ 95ನೇ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ, ಮಂಡಸೋರ್ ಶಾಸನವನ್ನು ಒಂದನೇ ಕುಮಾರ ಗುಪ್ತನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.
ಆಂಧ್ರ ಶಾತವಾಹನರ ನಂತರ ಸಪ್ತರ್ಷಿ ಮಂಡಲದ ಹೇಳಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಗುಪ್ತರು ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 327ರಿಂದ ಆಳಿದರು ಮತ್ತು 95 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ, ಇವು ಹೂಣ ರಾಜ ಮಿಹಿರಕುಲನ ಮೇಲೆ ಮಾಳ್ವ ರಾಜ ಯಶೋಧರ್ಮನ ವಿಜಯವನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತವೆ. (ಕಾಶ್ಮೀರದ ಗೊನಂದಾ ರಾಜವಂಶದ ರಾಜ ಮಿಹಿರಕುಲ ಇವನಲ್ಲ, ನೆನಪಿರಲಿ) .
ಚಕ್ರವರ್ತಿ ವಿಕ್ರಮಾದಿತ್ಯನು ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 101ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದನು. ಆತನು ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 82ರಲ್ಲಿ ಉಜ್ಜಯಿನಿಯ ರಾಜನಾಗಿ ಪಟ್ಟಾಭಿಷೇಕಗೊಂಡನು ಮತ್ತು ಶಕರನ್ನು ದೇಶದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಿದ ನಂತರ ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 57ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಯುಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು. ಸಾ. ಶ. ಪೂ. 57 ರಲ್ಲಿ ವಿಕ್ರಮ ಶಕವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಭೌಮರಿಂದ ಘೋಷಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಾರಣ, ಅದರ ಸಂಸ್ಥಾಪಕ, ಹಿಂದೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ 'ಮಾಳವ ಗಣ ಶಕ' ಬಳಕೆಯಿಂದ ಹೊರಟುಹೋಯಿತು.
ಧುಂಜಿಯ ಕುಟುಂಬವು ಪುತ್ರಾಜ್ ಗಿಂತ 387 ವರ್ಷಗಳ ಮೊದಲು ಆಳ್ವಿಕೆ ನಡೆಸಿತ್ತು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಐದನೇ ವಂಶಸ್ಥನು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಿಲ್ಲದೆ ನಿಧನರಾದರು.
ಧುಂಜಿ ಮತ್ತು ಪುತ್ರಾಜ್ ನಡುವಿನ 3 ರಾಜರ ವಿವರಗಳು ಇನ್ನೂ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ.
ರಜಪೂತ ವಂಶದ ರಾಜಕುಮಾರನಾದ ಅದಾಬ್ ಪನ್ವಾರ್ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಏರಿದನು, ಪನ್ವಾರ್ ರಾಜವಂಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದನು, ಅದು 1058 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಮೇಲುಗೈ ಸಾಧಿಸಿತು.
ಮಾಳ್ವ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಪನ್ವರ್ ಅಥವಾ ಪರ್ಮಾರ್ ಪರಮಾರ ರಾಜವಂಶವು ಈಗಲೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ.
ಪನ್ನರುಗಳಳ ನಂತರ, ದೆಹಲಿ ಸುಲ್ತಾನರು, ಗೋರಿದ್ ಗಳು, ಖಿಲ್ಜಿಗಳು, ಖಾದಿರಿದ್, ಶುಜಾತ್ ಖಾನಿ, ಮೊಘಲ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ, ಮರಾಠರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮಾಳ್ವ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದರು.
ಸಾ.ಶ.ಪೂ. 200-150 ಕಾಲದ ಮಾಲ್ವಾ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ನಾಣ್ಯಗಳು
'ಭೂಮಿಮಿತ್ರ' ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ರಾಜನ ನಾಣ್ಯಗಳು ಮಾಳ್ವ ಪ್ರದೇಶದಿಂದ ಬಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಪೂರ್ವ ವಿದರ್ಭದಿಂದ ಕೆತ್ತಲಾದ ಪಂಚ್-ಮಾರ್ಕ್ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿವೆ.
ಮಿಶ್ರಲೋಹದ ತಾಮ್ರದ ನಾಣ್ಯ, ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿ ನಗರ ರಾಜ್ಯವಾದ ಕುರಾಪುರಿಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದೆ ಸಾ.ಶ.ಪೂ.(150 ),
ತ್ರಿಪುರಿ ನಗರ ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಾಚೀನ ಪೂರ್ವ ಮಾಳ್ವ ಮಿಶ್ರಲೋಹದ ತಾಮ್ರದ ನಾಣ್ಯ, (ಸಾ.ಶ.ಪೂ.150). ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ಅರ್ಧಚಂದ್ರಾಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮೂರು ಕಮಾನಿನ ಬೆಟ್ಟ, ಬಲಕ್ಕೆ 'ತೆರೆದ ಶಿಲುಬೆ' ಚಿಹ್ನೆ; ಅದರ ಮೇಲೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಿ ದಂತಕಥೆ ತಿಪುರಿ ಇದೆ..
ಪ್ರಾಚೀನ ಮಾಳ್ವ-'ಉಜ್ಜಯಿನಿ' ಸರಣಿಯ ದಾಖಲೆರಹಿತ ನಾಣ್ಯವು 'ಡಮರು' ಆಕಾರದ ಬೀಸಣಿಗೆಯಂತಿರುವ ಆಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಮುದ್ರಿತವಾಗಿತ್ತು. ಮೂರು ಕಮಾನಿನ ಬೆಟ್ಟ, 'ಉಜ್ಜಯಿನಿ' ಚಿಹ್ನೆ, ಮರ-ರಸ್ತೆ ಅಥವಾ ರಲಿಲು ಹಳಿಯಂತಹಾ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಮೀನುಗಳೊಂದಿಗೆ ನದಿ್ಯ ಚಿತ್ರವಿದೆ.
ಪ್ರಾಚೀನ ಮಾಳ್ವ-ಉಜ್ಜಯಿನಿ ಸರಣಿಯ ದಾಖಲೆರಹಿತ ್. ಮುಂದೆ ನಿಂತಿರುವ ಒಬ್ಬ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆ, ಕೆಳಗೆ ಮೀನುಗಳು ಮತ್ತು ಸುತ್ತಲೂ ಸಣ್ಣ ಚಿಹ್ನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ದಿಯ ಚಿತ್ರವಿದೆ
ಪ್ರಾಚೀನ ಮಾಳ್ವ-ಉಜ್ಜಯಿನಿ ಸರಣಿಯ ದಾಖಲೆರಹಿತ ನಾಣ್ಯ. ಕಮಲದ ಮೇಲೆ ಯೋಗದ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿರುವ ದಂಡೆಯನ್ನು ಹೊತ್ತಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಬಲಕ್ಕೆ ಮರದ-ತುಂಡು ಮತ್ತು ನಡುವೆ ಸ್ವಸ್ತಿಕ.ಚಿಹ್ನೆಯ ಚಿತ್ರವಿದೆ.
ಪ್ರಾಚೀನ ಮಾಳ್ವ-ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುವ ಮನುಷ್ಯನೊಂದಿಗೆ 'ಉಜ್ಜಯಿನಿ' ಸರಣಿಯ ನಾಲ್ಕು ದಾಖಲೆರಹಿತ ನಾಣ್ಯಗಳ ಗುಂಪು. ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಮತ್ತು ವಾಟರ್-ಪಾಟ್ ಅನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಎಡಕ್ಕೆ ಮರದ ಆಯುಧದಂತಹಾ ತುಂಡುಮತ್ತು ಬಲಕ್ಕೆ ಆರು-ಸಶಸ್ತ್ರ ಚಿಹ್ನೆ.
'ಉಜ್ಜಯಿನಿ'-ಆರ್ಬ್ಸ್ನಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ವಲಯಗಳೊಂದಿಗೆ ಚಿಹ್ನೆ. ಸ್ಟ್ಯಾಂಡರ್ಡ್ ಮತ್ತು ವಾಟರ್-ಪಾಟ್ ಅನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಬಲಕ್ಕೆ ಬಾಣದ ಕಡ್ಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಚಕ್ರ.
'ಉಜ್ಜಯಿನಿ'-ಸ್ವರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಸ್ತಿಕಗಳೊಂದಿಗೆ ಸಂಕೇತದ ನಾಣ್ಯಗಳಿದೆ.